Nieuchwytny cel: co dzieje się z inflacją w Rosji

Inflacja w Rosji pozostaje wysoka. Według Banku Rosji w ujęciu sezonowym i rocznym dynamika kształtuje się następująco: w II kwartale 2024 r. 8,7%, w sierpniu 7,5% i we wrześniu 9,8%. Zatem wynik za 2024 rok wyniesie 8–8,5%. Innymi słowy, przez cztery lata z rzędu, od 2021 do 2024 r., inflację znacznie przekraczaliśmy cel.

Jednocześnie od 2021 r. znacząco zaostrzono warunki monetarne. Bank centralny podniósł referencyjną stopę procentową z 4,25% w lutym 2021 r. do obecnych 21%, a dopiero w marcu 2023 r. stopa referencyjna po raz pierwszy od 12 miesięcy przekroczyła inflację. I od tego momentu Rosja prowadzi dość twardą makropolitykę. Jeśli odjąć inflację narosłą w ​​ciągu roku, liczba ta przekroczyła 5% i obecnie, przy 21%, inflacja za ostatnie 12 miesięcy wyniosła około 8,5. %.

Ale oczywiście banki centralne martwią się o przyszłość. Jeśli w przyszłym roku ceny wzrosną o 20%, podwyżka o 21% nie będzie wystarczająca. W ostatecznej wersji Założeń Jednolitej Polityki Pieniężnej Kraju scenariusz bazowy zakłada inflację na poziomie 4,5-5%. Innymi słowy, jeśli bieżąca referencyjna stopa procentowa wynosi 21%, realna stopa procentowa pomniejszona o oczekiwaną inflację wyniesie: do 16%. Komunikat prasowy banku centralnego z 25 października niemal gwarantuje kolejną podwyżkę stóp procentowych w grudniu, co oznacza, że ​​stopy realne wzrosną jeszcze wyżej.

Dlaczego przy tak wysokich cenach organy regulacyjne nie mogą przywrócić inflacji do niskiego poziomu przynajmniej raz w miesiącu?

Głównym celem wysokich stóp procentowych jest wywarcie wpływu na zachowanie banków komercyjnych. Kiedy oprocentowanie depozytów i kredytów rośnie, zyski banków maleją w związku ze spadkiem kredytów i marż. W rezultacie stopy procentowe banku centralnego wpływają na popyt gospodarki na kredyt, co z kolei spowalnia ceny.

Ale teraz rosyjskie banki po raz pierwszy od 2013 roku stoją w obliczu przegrzania gospodarczego. Przejście na cel inflacyjny w Rosji miało miejsce w 2015 roku. Od tego czasu rosnące stopy procentowe pomogły ograniczyć ryzyko finansowe i zwalczać kryzysy, np. w latach 2014–2015 i 2022. Jednak w ciągu ostatnich dwóch lat zaobserwowaliśmy dość szybki wzrost gospodarczy, około 3,6% rocznie. Mediana szacunków ekspertów dotycząca długoterminowego wzrostu gospodarczego Rosji wynosi około 1,8%, zatem przegrzanie oznacza, że ​​inflacja jest zbyt wysoka.

Jak zauważają rosyjscy przedsiębiorcy, wysokie stopy procentowe nie pozwalają im aktywnie zwiększać podaży towarów i usług, co ogranicza tempo wzrostu inwestycji. Chociaż prawdą jest, że inwestycje spowalniają, popyt zazwyczaj reaguje na rosnącą złożoność akcji kredytowej znacznie szybciej niż podaż. Produkcja w nowym zakładzie mogłaby rozpocząć się za dwa do trzech lat, a popyt będzie reagował na wzrost stawek w ciągu kilku miesięcy. Jeżeli inflacja w Rosji będzie uzależniona od popytu, to możemy spodziewać się spowolnienia wzrostu cen.

Sytuację komplikują jednak dwa czynniki. Po pierwsze, w okresie wzrostu gospodarczego trudniej jest walczyć z inflacją. Doświadczenia amerykańskie pokazują, że wpływ wysokich stóp procentowych jest większy, gdy wzrost PKB jest niski, a gdy wzrost przyspiesza, firmy zmuszone są do podwyższania wynagrodzeń pracowników, podczas gdy inflacja pozostaje wysoka. Przypomina to nieco sytuację w Rosji w latach 2023-2024.

Po drugie, patrząc na własne modele banków centralnych, możemy zrozumieć, w jaki sposób szoki podażowe przyczyniają się do inflacji, która prawdopodobnie będzie powiązana ze szokami popytowymi, na które organy regulacyjne mogą znacząco wpływać poprzez kluczowe stopy procentowe. Logistyka i różne wydatki firmowe. Według ekspertów banku centralnego do końca 2023 r. szoki podażowe będą odpowiadać za znaczną część inflacji, zwłaszcza inflacji cen żywności. Ja i moi współpracownicy wierzymy, że w 2024 r. skutki szoków podażowych będą się jeszcze bardziej nasilać. Zatem wyższe stopy procentowe nie mogą od razu spowolnić inflacji, jak pokazują badania koniunktury banku centralnego. Firmy spodziewają się dalszego wzrostu cen ze względu na rosnące koszty i spadający popyt.

W podstawowej wersji „głównych kierunków” Bank Rosji zakłada, że ​​inflacja wyhamuje do 4,5-5% w 2025 r. i osiągnie 4% w 2026 r. To nie jest łatwe zadanie. Przyszła dynamika cen będzie uzależniona od bieżącej inflacji, a płace w Rosji mogą być indeksowane zgodnie z ubiegłoroczną inflacją. Zaplanowana już na 2025 rok podwyżka stawek za mieszkania i usługi komunalne o 10% oraz cen gazu i energii elektrycznej znacząco komplikuje walkę z inflacją.

Brazylię można wykorzystać jako przykład tego, jak trudno jest kontrolować inflację pomimo wysokich realnych stóp procentowych. Cel inflacyjny został zmieniony z 3,5% w 2022 r. do 3% w 2024 r., przy czym pozwolono utrzymać inflację w granicach ±1,5% celu. Stopa procentowa banku centralnego Brazylii osiągnęła w sierpniu 2022 r. poziom 13,75%, a następnie stopniowo spadła do 10,5%, przy inflacji wahającej się w przedziale 3,2–5,2%. Jednak we wrześniu 2024 r. konieczna była ponowna podwyżka stóp procentowych do 10,75%, gdyż wzrost cen nie ustabilizował się w pobliżu górnej granicy docelowego przedziału 4,5%. Na przykład w Brazylii realne stopy procentowe przez ostatnie dwa lata utrzymywały się na poziomie powyżej 6%.

W lipcu 2024 r. Centralny Bank Rosji doprecyzował swoje szacunki dotyczące neutralnej ekonomicznie nominalnej stopy procentowej równowagi. Została ona podniesiona do 7,5-8,5%, a przy uwzględnieniu celu inflacyjnego na poziomie 4% realna stopa procentowa w równowadze wynosi 3,5-4,5%. %. Przypomnę, że obecnie żyjemy przy realnych stopach procentowych na poziomie 16%. Jak widać obniżenie inflacji do 4% w 2026 roku to wciąż ambitny cel.

Poglądy redaktora mogą nie odzwierciedlać poglądów autora.

Источник: Forbes Россия